Trong ngành công nghiệp hiện nay, máy bơm hóa chất là thiết bị không thể thiếu để vận chuyển dung dịch axit, kiềm, dung môi hoặc các loại hóa chất có tính ăn mòn, mài mòn cao. Việc lựa chọn bơm phù hợp không chỉ giúp hệ thống vận hành ổn định mà còn giảm thiểu chi phí bảo trì, thay thế và đảm bảo an toàn cho người vận hành. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách chọn bơm hóa chất dựa trên khả năng chịu mài mòn và ăn mòn, hai yếu tố then chốt quyết định đến tuổi thọ và hiệu quả của bơm.
1. Vì sao cần quan tâm đến khả năng chịu mài mòn và ăn mòn?
-
Ăn mòn (Corrosion): xảy ra khi hóa chất phản ứng với vật liệu cấu tạo bơm, làm hỏng dần bề mặt kim loại hoặc nhựa. Ví dụ: axit sulfuric, axit nitric có thể ăn mòn nhanh thép carbon.
-
Mài mòn (Abrasion): xảy ra khi trong chất lỏng có chứa hạt rắn (bột, cát, bùn hóa chất), chúng cọ xát vào bề mặt cánh bơm và buồng bơm gây hao mòn cơ học.
Nếu chọn sai bơm, hậu quả thường thấy là:
-
Vật liệu bơm nhanh chóng bị phá hủy.
-
Lưu lượng, áp suất không đạt như thiết kế.
-
Tăng chi phí sửa chữa và thay thế phụ tùng.
-
Nguy cơ rò rỉ hóa chất gây mất an toàn lao động.
2. Các vật liệu phổ biến dùng trong bơm hóa chất
a. Nhựa kỹ thuật (PVC, PP, PVDF, PTFE)
-
PVC (Polyvinyl Chloride): phù hợp cho dung dịch axit loãng, kiềm nhẹ.
-
PP (Polypropylene): kháng nhiều loại axit và bazơ, giá thành hợp lý.
-
PVDF (Polyvinylidene Fluoride): chịu ăn mòn cực tốt, dùng cho hóa chất mạnh ở nhiệt độ cao.
-
PTFE (Teflon): chống ăn mòn gần như tuyệt đối, thích hợp với hầu hết dung môi hữu cơ và axit mạnh.
b. Kim loại (Inox, Hợp kim đặc biệt)
-
Inox 304/316: bền cơ học, kháng ăn mòn tốt với đa số hóa chất nhẹ đến trung bình.
-
Hastelloy, Alloy 20, Titan: dùng trong môi trường hóa chất đặc biệt khắc nghiệt như HNO₃, H₂SO₄ đậm đặc, NaOH ở nhiệt độ cao.
c. Vật liệu phủ, lót
Một số bơm kim loại được phủ lớp cao su, ceramic hoặc Teflon để tăng khả năng chống mài mòn và ăn mòn.
3. Cách lựa chọn bơm hóa chất theo đặc tính làm việc
a. Dựa trên tính chất của hóa chất
-
Với axit mạnh (H₂SO₄, HCl, HNO₃): nên dùng bơm PVDF, PTFE hoặc hợp kim Hastelloy.
-
Với kiềm mạnh (NaOH, KOH): bơm inox 316 hoặc nhựa PP thường phù hợp.
-
Với dung môi hữu cơ (xăng, dầu, cồn, acetone): nên chọn bơm inox hoặc nhựa chịu dung môi (PTFE).
b. Dựa trên mức độ mài mòn
-
Nếu chất lỏng chứa nhiều hạt rắn, hãy chọn bơm màng khí nén hoặc bơm ly tâm nhựa có lót ceramic để tăng khả năng chịu mài mòn.
-
Nếu chất lỏng sạch, ít hạt, có thể dùng bơm ly tâm nhựa hoặc inox thông thường.
c. Dựa trên yêu cầu vận hành
-
Nhiệt độ cao (>100°C): ưu tiên inox 316, hợp kim đặc biệt hoặc nhựa chịu nhiệt như PVDF.
-
Áp suất cao: cần bơm trục vít hoặc bơm định lượng chuyên dụng.
-
Lưu lượng lớn: máy bơm ly tâm hóa chất là lựa chọn hàng đầu.
4. Một số loại bơm hóa chất phổ biến
-
Bơm ly tâm hóa chất: dùng nhiều trong xử lý nước, công nghiệp hóa chất.
-
Bơm màng khí nén: chịu được dung dịch có hạt, khả năng tự mồi, an toàn với hóa chất ăn mòn.
-
Bơm định lượng: chuyên dùng để châm hóa chất với lưu lượng nhỏ, chính xác.
-
Bơm trục vít: thích hợp cho hóa chất nhớt, lẫn bột/hạt.
5. Kinh nghiệm chọn bơm hóa chất bền bỉ
- Luôn tham khảo bảng tra vật liệu của nhà sản xuất (Chemical Resistance Chart).
- Chọn bơm có dự phòng công suất 10 – 20% để tránh quá tải.
- Ưu tiên thương hiệu uy tín (Ebara, Pentax, APP, HCP, Coverco…) để đảm bảo chất lượng.
- Thường xuyên bảo trì, vệ sinh và thay thế phụ tùng định kỳ.
- Không vận hành bơm khô, vì dễ gây hư hỏng phớt và cánh bơm.
6. Kết luận
Chọn bơm hóa chất không chỉ dừng lại ở thông số kỹ thuật (lưu lượng, cột áp) mà quan trọng hơn là khả năng chịu mài mòn và ăn mòn. Hiểu rõ tính chất của hóa chất, kết hợp với việc chọn đúng vật liệu và dòng bơm sẽ giúp doanh nghiệp:
-
Tăng tuổi thọ thiết bị.
-
Giảm chi phí bảo trì.
-
Đảm bảo an toàn vận hành.
Nếu anh/chị cần tư vấn chi tiết về loại bơm hóa chất phù hợp cho ứng dụng thực tế, hãy liên hệ ngay với Công ty TNHH Giải Pháp Công Nghệ Phú Minh Phát để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác.
