Đặc điểm kỹ thuật quan trọng khi chọn bơm định lượng

1. Giới thiệu về bơm định lượng

Máy bơm định lượng (dosing pump) là thiết bị chuyên dụng trong nhiều ngành công nghiệp như xử lý nước, hóa chất, dược phẩm, thực phẩm, nông nghiệp… Chức năng chính của bơm là cung cấp một lượng chất lỏng chính xác theo thời gian nhất định, giúp đảm bảo quy trình hoạt động ổn định và an toàn.

Việc lựa chọn bơm định lượng không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành mà còn quyết định tuổi thọ thiết bị và chi phí bảo trì. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích những đặc điểm kỹ thuật quan trọng mà người dùng cần quan tâm khi lựa chọn bơm định lượng.

2. Lưu lượng bơm (Flow Rate)

Lưu lượng là thông số cốt lõi khi chọn bơm định lượng, được tính bằng lít/giờ (L/h) hoặc ml/phút.

• Ý nghĩa: Cho biết khả năng bơm tối đa trong một đơn vị thời gian.

• Lưu ý khi chọn: Nên chọn bơm có lưu lượng tối đa cao hơn 10–20% so với nhu cầu thực tế, nhằm dự phòng cho các tình huống thay đổi quy trình.

• Ví dụ ứng dụng: Trong xử lý nước, nếu cần châm 20 L/h dung dịch Clo, nên chọn bơm có lưu lượng khoảng 25 L/h để tránh quá tải.

3. Áp suất bơm (Pressure)

Áp suất thường được tính bằng bar hoặc MPa.

Ý nghĩa: Xác định khả năng bơm chất lỏng đi qua đường ống và vượt qua sức cản.

Phân loại:

• Bơm áp suất thấp (0–10 bar): Thường dùng trong tưới tiêu, pha hóa chất loãng.
• Bơm áp suất trung bình (10–40 bar): Phù hợp xử lý nước công nghiệp, bơm hóa chất ăn mòn.
• Bơm áp suất cao (trên 40 bar): Ứng dụng trong công nghiệp dầu khí, hóa chất đặc biệt.

Lưu ý: Nếu chọn áp suất không đủ, bơm dễ bị rung, hỏng màng hoặc động cơ.

4. Vật liệu chế tạo

Bơm định lượng thường tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, do đó vật liệu cấu tạo rất quan trọng.

• Các loại vật liệu phổ biến:

  • PVC, PP: Giá thành thấp, phù hợp hóa chất loãng.

  • PVDF: Chịu ăn mòn cao, dùng cho axit mạnh.

  • Inox 316: Thích hợp dung dịch có nhiệt độ cao, áp lực lớn.

  • Teflon (PTFE): Chịu được hóa chất đặc biệt, độ bền cao.

• Lưu ý khi chọn: Cần xác định chính xác loại hóa chất sẽ bơm để chọn vật liệu phù hợp, tránh rò rỉ hoặc hỏng hóc.

5. Kiểu truyền động (Drive Mechanism)

Cách thức truyền động ảnh hưởng đến độ chính xác và tuổi thọ của bơm.

• Truyền động điện từ (solenoid): Gọn nhẹ, dễ bảo trì, phù hợp với công suất nhỏ.

• Truyền động motor cơ khí: Dùng cho công suất lớn, lưu lượng ổn định, độ chính xác cao hơn.

• Truyền động bằng khí nén: Phù hợp môi trường dễ cháy nổ hoặc cần an toàn cao.

• Tiêu chí lựa chọn: Dựa vào nhu cầu lưu lượng, độ chính xác và môi trường làm việc.

6. Độ chính xác và khả năng điều chỉnh

Một bơm định lượng tốt phải có khả năng điều chỉnh lưu lượng chính xác theo nhu cầu.

• Cách điều chỉnh:

  • Núm vặn cơ học.

  • Bộ điều khiển điện tử (digital controller).

  • Tích hợp với hệ thống PLC hoặc cảm biến lưu lượng.

• Độ chính xác thường thấy: ±1% đến ±3%.

  • Ứng dụng: Trong xử lý nước thải sinh hoạt, chỉ cần sai số nhỏ đã ảnh hưởng đến chất lượng nước, do đó độ chính xác rất quan trọng.

7. Khả năng tương thích với hệ thống điều khiển

Trong xu hướng tự động hóa, bơm định lượng thường được tích hợp vào hệ thống điều khiển thông minh.

• Các dạng tín hiệu điều khiển:

  • Analog (4–20mA).

  • Digital (Modbus, Profibus).

• Ưu điểm: Giúp đồng bộ với cảm biến đo pH, ORP, lưu lượng để châm hóa chất tự động.

• Ví dụ: Hệ thống xử lý nước thải công nghiệp có thể tự động điều chỉnh bơm định lượng theo nồng độ hóa chất.

8. Nguồn điện và công suất tiêu thụ

• Nguồn cấp điện: 220V, 380V hoặc pin/ắc quy cho bơm nhỏ.

• Công suất tiêu thụ: Từ vài chục watt (bơm nhỏ) đến vài kilowatt (bơm công nghiệp).

• Lưu ý: Chọn bơm có công suất phù hợp để tiết kiệm điện và tránh quá tải.

9. Bảo trì và độ bền

• Yếu tố ảnh hưởng: Vật liệu, cấu tạo màng bơm, môi trường vận hành.

• Thiết kế dễ bảo trì: Một số bơm cho phép tháo lắp nhanh mà không cần công cụ chuyên dụng.

• Độ bền: Các thương hiệu uy tín có tuổi thọ trung bình 5–10 năm nếu vận hành đúng cách.

10. Thương hiệu và dịch vụ hậu mãi

• Thương hiệu phổ biến: Milton Roy, Etatron, SEKO, Blue-White, CNP.

• Ưu tiên lựa chọn: Nhà cung cấp có dịch vụ bảo hành, phụ tùng thay thế sẵn có.

• Kinh nghiệm: Không nên chọn bơm giá rẻ, không rõ nguồn gốc vì chi phí sửa chữa về lâu dài cao hơn nhiều.

11. Kết luận

Khi chọn bơm định lượng, người dùng cần xem xét tổng hợp nhiều yếu tố kỹ thuật như lưu lượng, áp suất, vật liệu, kiểu truyền động, độ chính xác, khả năng tích hợp và dịch vụ hậu mãi. Việc đánh giá kỹ lưỡng sẽ giúp thiết bị hoạt động ổn định, tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn cho toàn bộ hệ thống.

Một quyết định đúng đắn ngay từ đầu sẽ mang lại hiệu quả lâu dài cho doanh nghiệp và người sử dụng.